Zonder dolle: een levendige Hanzestad van vrijdenkers

‘Zwolle zonder dolle.’ Aan deze bestemming kleefde enige tijd het imago van enigszins ingeslapen provinciestad. Althans, als we Van Kooten en de Bie mogen geloven. Die zongen ooit: ‘Want ze houden niet van hollen, niet van grappen en van grollen.’ Maar het tweetal ging er, volgens het lied, met de trein maar wat graag heen. En waarom? Dat laten we deze dag graag zien.  

“Mooie manden, verse vis…  Ooit krioelde het op de kades van kooplui en marktbezoekers. Onder het geschreeuw van de kooplieden kocht je er vis, graan, zout en hout. In de middeleeuwen stond Zwolle op één lijn met onder meer Kampen, Hasselt en Hamburg. Steden als deze maakten deel uit van het machtige Hanzeverbond. Steden waar geld werd verdiend. En niet zo’n beetje ook. Die rijkdom zien we nu nog terug in de stad. Zeker als we langs de Sassenpoort, de Grote Kerk en de Peperbus wandelen. Bij al die hoogtepunten heeft de gids volop verhalen te vertellen. Maar ook over de beroemde mannen én vrouw die we vandaag ontmoeten.

Sterke vrijdenkers
Dat Zwolle eeuwenlang de stad was van revolutionaire denkers en vrije geesten, blijkt al meteen bij ons verzamelpunt. Daar ontmoeten we Rudolph Thorbecke, hoog op zijn sokkel. Hij was de grondlegger van onze moderne democratie en fel tegenstander van de macht van de koning. Het vrije denken komt ook terug in al die studenten hier. Al honderden jaren, top op de dag van vandaag, trokken en trekken studenten uit binnen-en buitenland naar Zwolle. De reputatie van vooruitstrevende en moderne onderwijsstad begon met de verlichte beweging van de Moderne Devotie. En met mannen als Joan Cele en Thomas a Kempis. Zij legden de basis voor het humanisme, een stroming die groot werd in de IJsselstreek.

Van politicus tot rock-‘n-roller
En wat te denken van iemand als de patriot Joan Derk van der Capellen tot den Pol, de politicus die de Amerikaanse vrijheidsstrijders inspireerde? En is het dan ook nog toeval dat de SDAP, die de arbeiders uit hun keurslijf wilde bevrijden, in Zwolle is opgericht? En dan hebben we het nog niet over de ultieme vrijdenker: de levenslustige rock-‘n-roller Herman Brood, geboren en getogen in Zwolle. Echt waar, zonder dolle! Naast het historisch erfgoed – en uiteraard het opmerkelijke Museum de Fundatie – komen al deze boeiende personen en verhalen tijdens onze stadswandeling aan bod.

Lunch in kunstwerk
We lunchen op een bijzonder locatie: in Rijksmonument de Statenzaal, het voormalige provinciehuis. Onlangs is de Statenzaal volledig gerestaureerd en in oude luister hersteld. Een gedeelte van het complex kreeg een herbestemming als grand café en boetiekhotel. De Statenzaal is een prachtig voorbeeld van ‘totaalkunstwerk’, of zoals dat zo mooi heet in kunsthistorische terminologie, een ‘Gesamtkunstwerk’. Interieur en architectuur zijn volledig op elkaar afgestemd, met veel oog voor detail en vakmanschap. Onder meer te zien in de glas-in-lood-ramen en het beeldhouwwerk aan de buitenkant van het gebouw. Een kunstzinnige en perfecte plek voor een gezellige lunch.

Sterke vrouw
Na de lunch gaat onze bijzondere aandacht uit naar één sterke vrouw: Aleida Greve en haar Vrouwenhuis. In de 17^e eeuw bepaalt Aleida per testament dat haar woonhuis een hofje moet worden voor alleenstaande, bejaarde vrouwen. Bijna 250 jaar heeft het Vrouwenhuis bestaan. Tegenwoordig is het een museum dat je alleen op afspraak met groepen kunt bezoeken. Dat komt vandaag dus mooi uit. In het Vrouwenhuis krijgen we een rondleiding en wandelen we door de tijd. Grote delen van het interieur zijn al die tijd onveranderd gebleven. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed erkende in 2018 de bijzondere status van het Vrouwenhuis en plaatste enkele van deze ruimtes op de nationale toonbeeldenlijst van interieurensembles. Tijdens de rondleiding zien we onder meer de regentenkamer met een bijzondere collectie schilderijen. Aleida Greve was niet alleen weldoener, maar ook een getalenteerde kunstenares. Met haar kunsten inspireerde zij andere vrouwen en samen vormden zij een schilderclub, wat in die dagen vrij ongewoon was!

‘We lunchen in een Gesamtkunstwerk’