Harderwijk, stad van passanten

Harderwijk werd ook wel de passantenstad genoemd. Door de eeuwen heen bood de stad bezoekers van heinde en ver onderdak: nonnen, monniken, zeevaarders, studenten en jongens die dienden in het garnizoen. Ze kwamen en ze gingen weer. Net als vandaag. Tijdens deze tour door Harderwijk brengt de gids – kruipdoor, sluipdoor – ons naar historische pleinen, intieme straatjes en verrassende plekjes die zelfs die locals nog niet kennen. 

Misschien wel de bekendste inwoners van Harderwijk hebben vinnen, spitse snuiten en kunnen geweldig jongleren met een strandbal. De springende dolfijnen en fluitende walrussen trekken al decennia drommen bezoekers naar de voormalige Hanzestad. Maar die laten het historische stadshart vaak links liggen. En dat terwijl je juist dáár de werkelijke schatten ontdekt. Zoals de bekende inwoners van toen: medicus Herman Boerhave, de Zweedse botanicus Carolus Linnaeus en de Duitse geneeskundige Laurens Heister. Ze genoten allen hun opleiding aan de Gelderse Academie. “Jazeker, want naast vissersdorp was Harderwijk een echte universiteitsstad”, vertelt de gids terwijl ze ons naar een volgend monument loodst.

Alles lekker dicht bij elkaar
Tijdens deze ontdek-de-vele-schatten-en-monumenten-tocht komen we uiteraard langs en door de Vischpoort. Die komt op bijna elke ansichtkaart terug en is hét gezicht van Harderwijk. En inderdaad, een mooi stukje bouwwerk. Maar zo zijn er nog veel meer in deze veelzijdige stad. De Grote kerk bijvoorbeeld, de Catharinakapel, de eeuwenoude stadsmuur, de Luttekepoort en de Vanghentoren, ooit een gevangenis en een soephuis voor de armen. Het leuke van deze ontdekkingstocht is dat Harderwijk een prima te belopen stadshart heeft: alles ligt dicht bij elkaar. En de weetjes en verhalen van de gids maken wat we zien extra bijzonder. Zo ontdekken we ontspannend de stad aan de voormalige Zuiderzee. Dat moesten de vissers van toen eens geweten hebben. En we lopen niet alleen: Harderwijk mogen we niet verlaten, zonder op het water te zijn geweest. We varen met een stoere sloep door de vernieuwde haven en over het Wolderweidmeer.

Hard bestaan
Die vissers hadden toen geen tijd voor een relaxte wandeling. Die moesten zondagnacht al uit de bedstee om met hun houten botters ver de Zuiderzee op te varen. Om haring en ansjovis te vangen of, wat dichter bij huis, spiering, paling, bot en schol. Vaak bleven ze de hele week weg. De vangst werd met kleinere bootjes opgehaald en diezelfde dag vers op de vismarkten verkocht of verwerkt tot diverse soorten gerookte vis. Een hard bestaan dus. Paling proeven of haring happen doet men nu ontspannen aan de boulevard. Als je van lekker eten houdt, ben je in Harderwijk sowieso aan het goede adres. Het barst van de terrassen, lekkere winkeltjes en eetgelegenheden in deze culinaire Hanzestad. Er zijn zelfs twee sterrenrestaurants waar je terecht kan voor een smaakvolle beleving!

Fluitend door sfeervolle straatjes
Rond 1500 was in Harderwijk al de belangrijkste vismarkt van de Zuiderzee te vinden. Nog steeds herinnert de Vischpoort aan die periode. Die poort geeft toegang tot de fraai gerestaureerde Vischmarkt. En, we moeten toegeven: het centrum van Harderwijk is inderdaad uiterst sfeervol. Met mooie pandjes en straatjes, dankzij het feit dat de binnenstad in 1969 tot beschermd stadsgezicht werd verklaard. Uiteraard wippen we ook nog even het middeleeuwse stadhuis binnen. Ook het stadsmuseum waar we de geschiedenis van de stad te horen krijgen. En daarna? Weer vol enthousiasme naar buiten om in de sfeervolle straatjes weer nieuwe verhalen te horen en nieuwe ontdekkingen te doen.

‘Juist in het historische stadshart liggen de werkelijke schatten’