Van alles is te veel, te weinig op de goede plaats.
Tijdens een rondleiding door het Bergen las Yvon Bos – Eijssen, de docent van de creatieve workshop, dit citaat van Lucebert voor. Lucebert, beeldend kunstenaar en dichter, vertoefde tientallen jaren in het Noord-Hollandse kunstenaarsdorp.
Wat bedoelde hij met deze zin? Wat is dat ‘alles’ waar te veel van is? Als er ‘te weinig’ op de goede plaats is, is er dus blijkbaar ook ‘iets’ wél op de goede plaats. Wat is dat dan?

Dat we de rest van de middag weinig over dit gedicht of aardse zaken zouden piekeren, werd in het atelier van Yvon Bos al snel duidelijk. Het was bovenal de bedoeling dat we tijdens de workshop onze intuïtie zouden volgen. Een welkome afwisseling voor een taalmens als ik, die moeilijk kan stoppen met het verzinnen van verhalen en het formuleren van woorden.
Na een korte inleiding, waarin de cursisten voorbeelden van Bergense kunstenaars te zien kregen, gingen we aan de slag. Schort om, verf in een aantal kleuren, ieder een doek en een ezel plus kwasten en paletmes, en huppakee, aan de slag. Alles mocht, alles kon.
Nou reageert mijn creatieve brein meestal niet goed op ‘alles kan, alles mag’, maar Yvon stimuleerde ons, onze linker hersenshelft uit te schakelen en de rechterhelft ongecensureerd z’n gang te laten gaan. Als iemand riep:’ Het wordt niets’, antwoordde Yvon: ‘Niet luisteren naar je linker hersenhelft!’ ‘Ik ben het aan het verpesten!’ ‘Zet die linker hersenhelft stil!’

Zowel in het schilderen als in het uitschakelen van de helft van mijn brein ben ik een amateur. Ik deed maar wat, ‘een kloddertje hier, een kloddertje daar’, en warempel, zonder plan schilderde ik de achterkant van twee geliefden die naar een tuin staarden. Hoewel het technisch he-le-maal nergens op sloeg, had het werk wel met mij te maken, en niet onbelangrijk: ik had een paar heerlijke, gedachteloze uurtjes achter de rug.
Mijn andere hersenhelft bedankte mij vriendelijk voor deze pauze, waarin hij in het zonnetje, op z’n rug in het gras liggend en op de steel van een madeliefje kauwend ins Blaue hinein naar de wolken kon staren. Althans, zo stelde ik me de vrije uurtjes van mijn denkende deel voor.
Wat betreft het technische aspect van de workshop: met een paar aanwijzingen van Yvon (‘Maak de lijn van die schouder wat hoger’) knapte mijn meesterwerk zienderogen op. Ik gaf er uiteindelijk zelfs een titel aan: De achteringang van het paradijs.

Als er ‘iets’ die middag op de goede plaats was, dan was ik dat zelf wel. Ik deed iets omdat ik er plezier in had, niet omdat ik er per se in moest uitblinken. Soms hoeft een activiteit geen doel te hebben, of is juist doelloosheid het doel.

Van Lucebert is eveneens de beroemde regel Alles van waarde is weerloos. Wat zo mooi is aan gedichten, is dat je ze niet altijd begrijpt, maar wel voelt.
En zo heeft zo’n een middagje schilderen in het charmante Bergen een heerlijke, weerloze waarde.

Hetty Kleinloog
19 juni 2020